CAft adviseert Rijksministerraad tot het geven van een aanwijzing aan de ministerraad van Aruba

Oranjestad – Het College Aruba financieel toezicht (CAft) heeft op 13 juli 2022 de Rijksministerraad (RMR) geadviseerd tot het geven van een aanwijzing aan de ministerraad van Aruba. Het land dient het begrotingstekort in 2022 maximaal te beperken en vanaf 2023 overschotten op de begroting te bewerkstelligen om tot de noodzakelijke schuldreductie te komen.

Het CAft uit al enige tijd zijn zorgen over de overheidsfinanciën van Aruba. Zowel voor als na de coronacrisis werden diverse hoor- en wederhoortrajecten op basis van de Landsverordening Aruba tijdelijk financieel toezicht doorlopen (LAft) en werd de RMR op verschillende momenten geïnformeerd over de zorgwekkende financiële situatie van Aruba. Bij de vastgestelde begroting 2022 concludeerde het CAft opnieuw, dat Aruba onvoldoende maatregelen neemt om de lasten op de begroting structureel te beheersen en voor begrotingsconsolidatie te veel leunt op het verhogen van de baten en incidentele dekkingen.

Hoewel de economie in 2021 sterk aantrok en er ook voor 2022 sprake is van een robuust herstel, komt het financieringstekort van het land in 2022 uit op AWG 227 miljoen, gelijk aan 4,0 procent van het bruto binnenlands product (GDP). Daarmee loopt de schuld van Aruba in 2022 onnodig op. Volgens de meerjarenbegroting zal de schuld tot en met 2026 verder oplopen en de AWG 6 miljard ruimschoots overstijgen. De rentelasten gaan hierdoor een steeds groter beslag op de overheidsfinanciën leggen. In de periode 2023-2027 zal Aruba meer dan AWG 4 miljard moeten aflossen. Dit betekent dat het merendeel van de schuld van Aruba op de korte termijn geherfinancierd moet worden.

Het land neemt onvoldoende maatregelen om de lasten op de begroting te beheersen en leunt voor begrotingsconsolidatie te veel op het verhogen van de baten. Het CAft ziet grote risico’s, ook gelet op de thans oplopende rente. Het CAft acht maatregelen noodzakelijk om in 2022 de schuldtoename te beperken en vanaf 2023 te komen tot een begrotingsoverschot, en daarmee tot schuldreductie, zodat het pad naar duurzame overheidsfinanciën kan worden hervat.

Op basis van het doorlopen hoor en wederhoortraject bij de vastgestelde begroting 2022 constateert het CAft, dat Aruba slechts één van de dertien aanbevelingen in voldoende mate opvolgt. Aan nog twee van de dertien aanbevelingen zou voldaan kunnen worden, indien Aruba op korte termijn overgaat tot effectuering van de maatregelen, zoals het gedeeltelijk bevriezen van nog in te vullen vacatures (roll-overs) en het aftoppen van overwerkvergoedingen. Bij de overige aanbevelingen constateert het CAft dat Aruba geen of onvoldoende opvolging geeft. Het CAft komt hiermee tot de conclusie, dat zowel de begroting voor 2022 als de meerjarenbegroting in onvoldoende mate in overeenstemming worden gebracht met artikel 14 van de LAft en het protocol.

Nu Aruba in onvoldoende mate blijk geeft het pad naar duurzame overheidsfinanciën zelf te hervatten, ziet het CAft geen andere mogelijkheid dan een aanwijzing te adviseren. Het is aan de RMR om te besluiten of de aanwijzing er daadwerkelijk komt, en zo ja, wat daarvan de precieze inhoud zal zijn.